سبزی های شمالی

برخی جزو سبزی کاری و باغ داری به صورت کشت پرمحصول تولید می شود و برخی هم خودروست و در دشت و صحرا می روید. مهم ترین این گیاهان که جنبه ی سوغات پیدا کرده و میان قوم و خویش های ساکن ولایت و دور از ولایت رایج است، عبارتند از:

بینه: بینه همان نعناع در فارسی است. نعناع گیلان به رنگ بنفش تند و بسیار معطر است. آن را خشک کرده به صورت پودر درمی آورند و در فصول مختلف سال از آن استفاده می کنند.

خالواش: خالواش همان پونه ی فارسی است. گیاه بسیار معطر و مورد استفاده در چاشنی معروف به «درار» است. خشک شده ی آن را خرد کرده به صورت پودر درمی آورند و در ماست و دوغ می ریزند. خالواش خاصیت دارویی دارد: بادشکن، محلل، صفرابر و ضد درد است، رفع نزله می کند. از برگ و ساقه ی آن عرق می گیرند.

چوچاق: گیاهی معطر و در عین حال تلخ مزه است که مصرف آن در چاشنی زیتون پرورده است. این گیاه به صورت خودرو به عمل می آید. معمولاً کودکان و زنان آن را می چینند، دسته می کنند، می فروشند. دسته های تر و تازه ی چوچاق در بازار بزرگ شهر رشت و دیگر جاها مشتریان مشتاقی دارد. خشک شده ی آن به ندرت مورد استفاده قرار می گیرد.

تین: گیاهی بسیار معطر با برگ های سوزنی مانند شوید و دارای بوته است و از آن در تهیه ی شیرینی و حلوا یا نوعی پالوده استفاده می کنند.

چوواش: گیاهی تقریباً معطر با برگ های بزرگ و نسبتاً گوشتی است. به صورت خودرو می روید و در تهیه ی خورشت معروف به «ترش تره» که باب طبع بیشتر گیلانیان است، مورد استفاده قرار می گیرد.

خرش: نوعی سبزی خوش بوی صحرایی است که فقط در تهیه ی خرشِ حلوا (مخصوص عید نوروز) به کار برده می شود. خرش حلوا، از سوغاتی های سفارشی و مورد علاقه است.

گینجه واشه: گیاهی خودرو و وحشی و نسبتاً معطر است. برای تهیه ی خورشت، آن را در تابه تفت می دهند و به آن تخم مرغ اضافه می کنند. از غذاهای ساده ی گیاهی روستایی است که شهری ها نیز گاهی از سر تفنن از آن می خورند. دسته های آن را زنان فروشنده ی روستایی در بازار رشت می فروشند.

بردن چند دسته گیاه تر و تازه ی بینه و خالواش و چوچاق و چوواش و گینجه واشه، سوغات ساده، ارزان و مطبوعی است که معمولاً میان خانم ها رسم است و گاه نشانه ی نهایت نزدیکی، دوستی و محبت و سلیقه ی سوغات برنده به طرف مقابل است. از این رو سوغاتی تفننی و درون فامیلی است.

در مورد گیاهان دیگر مثل تین و خرش معمولاً شیرینی یا حلوای آن در محل تهیه و به عنوان سوغات برده می شود و خود سبزی را سوغات نمی برند. در هر حال سوغات سبزی های معطر یک سوغات صد درصد فامیلی است و خارج از آن مصرف ندارد.